Blog 7: Voedselbos en oude bomenrijen
28 december '21
In een aantal blogposts vertelt Bart Janssen, landschapsarchitect bij de gemeente Ede, ons meer over de specifieke elementen van de gebiedsontwikkeling van een uniek gebied: het World Food Center. Dit keer neemt Bart je mee in het plan voor het voedselbos en de functie van de oude bomenrij naast de monumentale kazernes.
Voedselbos
“In de autovrije structuur gaan we experimenteren met een voedselbos. Het voedselbos is eigenlijk een permacultuur”, zegt Bart Janssen. “Dit betekent een opzet zonder ploegen, zaaien en oogsten, maar met een continu systeem van vaste planten, bomen en heesters dat zichzelf verrijkt. Je kiest dan voor verschillende planten die winterhard zijn. Deze ontwikkelen zich door en geven weer voedingsstoffen terug aan de bodem. Zo krijg je een circulair systeem met een natuurlijke uitstraling. Dat is een voedselsysteem dat werkt zonder bemesting en insecticiden en gebaseerd op ecologische principes. Dit wordt een langgerekte strook en de eerste woningen worden er nu aan uitgetekend. Die liggen met de achtertuin aan het voedselbos, en er is een pad dat er doorheen loopt. En voor dat voedselbos moeten we wel de juiste soorten kiezen die het ook op arme zandgronden goed doen. Maar die zijn er.”
Rol voor de gemeenschap
“De bewoners van het World Food Center krijgen een belangrijke rol bij het onderhoud van het voedselbos. Dat betekent overigens niet dat de gemeente het niet wil onderhouden, maar je biedt ruimte aan een gemeenschap om er zelf iets mee te doen, om het eigen te maken. Zodat ze met hulp van een voedselboswachter of een slimme beheerder dingen tot stand kunnen brengen.
Zo’n voedselbos is ook heel goed voor insecten en vogels. Zo gaan voedsel, natuur en het sociale aspect, van mensen die met elkaar de gezamenlijke tuinen verzorgen, prima samen. Het alternatief is vaak een glad gemaaid gazon met een boom erop en dat is toch in alle opzichten minder interessant.”
Verbinding met voedsel
“We hebben wel helder gesteld dat het produceren van voedsel niet het doel is. Je zit hier in Ede prachtig in de Regio Foodvalley en je kunt hier lokaal overal de mooiste producten halen. Het gaat in het World Food Center om het verbinden van voedsel-aspecten en het experimenteren met voedsel en natuur. Kijken wat er nog meer mogelijk is met voedsel en natuur. Je moet voedsel dus met een brede blik bekijken en de rijkdom van het thema inzetten om te scoren op voedsel in combinatie met natuur, klimaat, woongenot, recreatie sociale samenhang en participatie.”
Lijnen en een bol
Ook elders op het terrein spelen bomen een belangrijke rol. “Achter de Rijksmonumentale Mauritskazerne en Frisokazerne, is ooit een dubbele bomenrij aangelegd”, zegt Bart Janssen. “Achter deze bomen begon de woestenij. Dit gebied nam Defensie later langzaam in gebruik. Die oude bomenrij is dus de oude achtergrens van het terrein. Het is eigenlijk een dubbele bomenrij op een schuin stuk, een steilrand. Deze bomenrij is heel oud en op onderdelen slecht of deels verdwenen. Maar deze laan is nu onderdeel van het raamwerk en willen we daarom we graag restaureren. Ede heeft ook niet zoveel lanen met zulke oude bomen. Het is een heel mooi element en het werd bijna gezien als een muur tussen de monumenten en de wereld erachter. Maar aan die muur zit echt wel kwaliteit en er komen nu mooie kantoren en woningen tegenaan te liggen. Met wat onderhoud en aanvullingen wordt het weer een hele mooie laan.
Achter die dubbele bomenrij staan nu verder nog geen gebouwen. Het is een grote vlakte zonder gebouwen, met maar één bouwwerk: de Stingerbol. Dat is natuurlijk een fascinerend object. Er is nog geen specifiek plan voor de bol, maar hij blijft zeker behouden. Dus vanaf de toegangsweg kun je al direct een stukje van de bol zien. Het is nu al een landmark en hij blijft prominent zichtbaar. Wat we er precies mee doen weten we nog niet. Het is heel groot en kan goed een museale functie krijgen of een horecafunctie, we weten het nog niet. Maar als beeldbepalend en architectonisch element is het bijna een kunstwerk In het geheel.”
